Kortom de manier waarop we dat doen (het hoe) moeten we nog verder invullen, er zijn open einden en keuzemogelijkheden. Wat staat is de taakstelling die we hebben om de gemeente Slochteren toekomstproof te maken. Dat vraagt veel. Veel van het college, veel van de raad, veel van de ambtenaren, maar misschien nog wel in de meeste plaats van al onze inwoners.
Leuk is de situatie niet. Het is niet de weg die we als politiek in Slochteren graag volgen. Het heeft ook niets te maken met een verkeerd gevoerd beleid in de afgelopen jaren. De noodzaak tot verandering zien we. Met een rijksoverheid die taken afstoot en de gemeenten steeds meer beknibbeld op budgeten en komt met strengere eisen, worden we wel gedwongen tot scherpe keuzes. Voor die vervelende boodschap lopen we als ChristenUnie niet weg. Voorop blijft staan dat we blijven werken aan een Slochteren waarin we de taken die we uit moeten uitvoeren ook goed en voor de burgers adequaat oppakken.
Tot nu toe is de perspectiefwissel vooral een stuk waarin we aangeven te moeten bezuinigen. De implicaties die dit heeft voor de samenleving worden daarin, en dat is misschien ook wel logisch voor een financieel stuk, minder duidelijk geschetst. Die burgers moeten we natuurlijk wel in beeld hebben. Dat is ons belangrijkste zorgpunt bij het perspectiefwisseltraject. Veel speelt zich af in het gemeentehuis, in overleggen met instanties en andere overheden maar op straat is het nu niet bepaald het gesprek van de dag.
De ChristenUnie vindt dat zorgelijk. Want naast bezuinigen verwachten we ook een rol van de samenleving. Dat laatste is niet nieuw, sterker nog de Toekomstvisie is juist gebaseerd op actieve en betrokken inwoners van onze mooie gemeente. Eerder hebben we al gezegd dat je niet zomaar taken die de gemeenten en Rijk in de loop van de afgelopen decennia naar zichzelf heeft toegetrokken kunt parachuteren. Dat lijkt op het over de schutting gooien van het probleem, zonder dat we iemand probleemeigenaar laten zijn. We willen dan ook dat we de bezuinigingen realiseren in overleg met de Slochter samenleving. Uitleggen waarom we bepaalde stappen nemen en waarom we niet anders kunnen. Inwoners activeren om er samen de schouders onder te zetten. De wil daartoe is groot. Ook nu doen vrijwilligers al onnoemelijk veel. Dat proces moet nu wel echt op gang komen. Mensen activeren doe je nu eenmaal niet met het er op aan laten komen. Mensen willen gevraagd worden en melden zich niet zomaar meer zelf. Mensen moeten ook weer leren taken op te pakken. Wie uitging van vanzelfsprekendheid zal moeten wennen aan die verandering.
De begroting 2012-2015 is niet uitputtend in het geven van uitleg bij de verschillende kostenplaatsten. Ten aanzien van het openbaar onderwijs herhalen we onze zorg dat het traject om te komen tot een grotere bestuurlijke eenheid waarin OPOS op zou moeten gaan veel te lang duurt. We hebben eerder al duidelijk gewaarschuwd dat het alleen maar richten op clustering met Hoogezand-Sappemeer gevaarlijk was en dat de kans op succes klein zou zijn. We hebben toen al geschetst dat de verzelfstandiging van het Aletta Jacobs ook een moeizaam traject was. We zien helaas dat we hierin gelijk hebben gekregen. De financiële situatie was al zorgelijk en zal er door deze vertraging niet beter op worden. Nu is dit natuurlijk allereerst de verantwoordelijkheid van het bestuur van OPOS, maar ook voor de portefeuillehouder is er een duidelijke rol weggelegd. We willen graag op de hoogte worden gehouden en nu ook tijdig.
De gemeenschapsvoorzieningen zullen steeds meer onder druk komen te staan. In de eerste plaats door het kostendekkend maken van veel voorzieningen. De doelstellingen zoals ze in dit programma worden beschreven ondersteunen we. Ook de ChristenUnie wil graag het voorzieningenniveau op peil houden. Wel hebben we bij dit programma een aantal opmerkingen. In de eerste plaats vragen we nadrukkelijk aandacht voor een betere positionering van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Cijfers tonen aan dat er wel vraag zou moeten zijn, maar dat de drempel wel erg hoog is. Dat heeft vroeger of later gevolgen. In de eerste plaats voor de jongere die geholpen zou moeten worden. In de nabije toekomst zal het CJG de frontoffice moeten worden voor de hele jeugdzorgketen. Dat vraagt om een actieve aanpak omdat we ook bovengemeentelijk zullen moeten werken. Afstemmen kost vaak veel tijd. Zorg dus dat we de spreekwoordelijke boot niet missen. De kanteling van het CJG komt er aan en zal naar verwachting versneld worden ingevoerd.
Eén van de afspraken bij de perspectiefwissel, waar deze begroting meer in details op door borduurt, was dat we ons zouden richten op wettelijke taken. Terug naar de kern. Daarom waren we al kritisch over het aanhouden van onderwijsbegeleiding. De wethouder gaf toen aan dat het allemaal kostendekkend was. Vanuit de laatste BURAP weten we dat dit niet klopt. Door de financieel moeilijke situatie waarin veel schoolbesturen zitten is er ook een trend om minder hulp van buitenaf in te schakelen. Binnen de lumpsum die de scholen krijgen is steeds minder ruimte om die keuze te maken. Hierdoor neemt het risico op negatieve inkomsten alleen maar toe. Wat ons betreft laten we onderwijsbegeleiding over aan de markt of komen we met de afnemers tot afspraken over minimale afname.
Door het afblazen van het voornemen om te komen tot brede scholen in de dorpen Slochteren en Siddeburen hebben we te maken met een nieuwe situatie. Het heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de plannen van de bibliotheek. Daarover straks meer. Het leidt ook tot een nieuwe situatie voor “De Zonnewijzer” in Siddeburen. In afwachting van een al langer lopend traject hebben ze hun plannen om te komen tot nieuwbouw eerst in de ijskast gezet. De huidige huisvesting was eigenlijk al gedateerd en dat zal ook met lokaal maatwerk niet zomaar op te lossen zijn. Wat gebeurt er met deze school nu ze na constructief te hebben meegewerkt aan de planvorming brede school ineens werden geconfronteerd met afblazen van alle eerdere plannen. Vooral ook omdat er in Siddeburen ten aanzien van de brede school al duidelijk was dat er geen clustering van de twee bestaande scholen zou zijn omdat de andere school nog niet zo oud is.
Dan nu de bibliotheek. Het idee van biblionet om in te zetten op mogelijkheden binnen de brede school zijn door de tijd ingehaald. De nieuwe situatie is ook voor de ChristenUnie niet ideaal. Al is het al een aanzienlijke verbetering ten opzichte van het eerste voorstel. Blijf in gesprek met de bibliotheek. Eerder hebben we al gevraagd waarom de bezuinigingspercentages zoveel afwijken van het provinciale en landelijk gemiddelde. Tot nu toe hebben we er geen adequaat antwoord op gekregen. Hetzelfde geldt voor de inzet van ambtelijke capaciteit. Ook in gesprekken met de vrijwilligers wordt ons niet duidelijk waaraan deze tijd en inzet wordt besteed.
Tot nu toe zijn de vele vrijwilligers wat op de achtergrond gebleven. We horen ook dat ze zich wat op de achtergrond geplaatst voelen. Dat moeten we met elkaar niet willen. Het past niet bij onze ideeën uit de Toekomstvisie en staat haaks op de grondgedachte van de perspectiefwissel. Dat biblionet landelijk graag wil professionaliseren vinden we gelet op de moeilijke financiële tijden moeilijk te begrijpen. Wat ons betreft werken we in Slochteren prima met deze vrijwilligers en heeft de gemiddelde lener geen behoefte aan meer professionalisering. Kijk ook naar de mogelijkheden om instellingen als SWS te betrekken om de mogelijkheden te verruimen. We willen graag op de hoogte worden gehouden van de nieuwe ontwikkelingen en horen ook graag wanneer we meer duidelijkheid kunnen verwachten. Wat ons betreft richten we ons minder op Slochteren, zodat aanpassingen daar niet nodig zijn. Dat kan dan ten goede komen aan het oudere lezerspubliek (12+ en ouderen) in zowel Siddeburen als Harkstede. Voorwaarde is dat er binnen het budget wordt gewerkt en de doelstellingen overeind blijven.
Onze per mail ingediende vraag ten aanzien van de percentagenorm voor bijzondere bijstand is duidelijk beantwoord. We vinden het jammer dat deze regering de gemeentelijke vrijheid op dit punt heeft ingeperkt. Erg liberaal is het niet. Feitelijk is er al sprake van stapelingen van bezuinigingen die juist de meest kwetsbare groepen raken. De ChristenUnie is er niet gelukkig mee. We kunnen niet anders omdat ook duidelijk is dat we te maken hebben met een staatsecretaris die recht praat wat krom is en daarmee zijn naam ook alle eer aandoet. Veel van de verbeteringen op sociaal gebied die we in de vorige raadsperiode hebben weten te realiseren zijn al ongedaan gemaakt. Jammer dat het landelijke CDA hierin mee gaat en ook nog moeite doet om het in een leuke verpakking te verkopen. Gelukkig hebben we lokaal met een socialer CDA te maken. Ten aanzien van de zaken waarin we nog wel vrijheid hebben pleiten we voor een zo ruimhartig mogelijk beleid. Omdat we moeilijk een inschatting kunnen maken willen we de eventuele kostenoverschrijding dekken uit de post frictiekosten die we hebben gevormd uit het batig saldo van de jaarrekening. Daarna kunnen we zoeken naar meer structurele dekking.
Door de snelle ontwikkelingen op het gebied van sociale zaken is juist nu goede schuldhulpverlening van groot belang. Door het uitvoeren van schuldhulpverlening, voorkomen gemeenten hoge kosten op andere terreinen. Elke euro die gemeenten besteden aan schuldhulpverlening, leidt tot gemiddeld twee euro aan kostenbesparing op andere plekken. In een recent rapport wordt dit nog maar weer eens aangetoond. Met de aangekondigde Wet Werken naar Vermogen zal dit ook een belangrijk onderdeel van komend beleid moeten zijn. Gemeenten hebben er alle belang bij omdat blijkt dat mensen minder lang gebruik maken van de bijstand. Overschrijdingen zijn nu al een belangrijk risico voor gemeenten en kunnen dus worden ingeperkt.
We hebben voor de technische ronde een vraag gesteld over de hogere doorberekening van de afvalkosten. We vroegen om een cijfermatige onderbouwing. In onze optiek betekent chippen dat iedereen betaalt voor het legen van de container en niet op onrechtmatige wijze zijn afval kwijt raakt. Omdat afvalstoffen kostendekkend moeten zijn is onze gedachte dat meer betalende klanten ook zal zorgen voor een lagere gemiddelde prijs en daarmee een lagere aanslag. Nu krijgen we een uitleg over de reden van het chippen en dat was niet het doel van de vraag.
Niet beantwoorde vragen uit de technische ronde:
Graag een toelichting op de verschillen in uren organisatie tussen de begroting van 2011 en 2012. De kosten worden gelet op de baten niet doorberekend aan OPOS. Wat is hiervan de reden? Hoe kan het dat er meerjarig een tekort is van 106.650 euro?
Verder vinden we het jammer dat er niet een duidelijker meerjarig beeld kan worden gegeven van de ontwikkeling van de personele formatie. Waarop is die plusminus 10% dan gebaseerd?
Over de paragrafen hebben we geen opmerkingen, veel zaken zijn hetzelfde gebleven of hebben een logische verklaring. Het venijn zit hem hier in de staart namelijk bij het onderdeel bestuurskracht. In de media zijn berichten verschenen waaruit je op zou kunnen maken dat onze provinciale collega’s pleiten voor grootschalige en gedwongen herindeling. De motie die ze indienden met D66 is door een groot deel van de Staten ondersteund. Zoals dat hoort hebben we ons ongenoegen richtingen de PS fractie hierover geuit. Niet alleen omdat we eerder afspraken in 2012 te komen tot nieuwe bestuurskrachtonderzoeken, maar vooral ook omdat in de media nu een beeld naar voren komt dat niet klopt. De motie is namelijk veel minder verstrekkend dan je op basis van de berichtgeving zou vermoeden. Laten we als ChristenUnie in Slochteren maar duidelijk zijn. Wij gaan voor een zelfstandig Slochteren dat in staat is om de inwoners goed te voorzien van wat ze nodig hebben. Een gemeente die de zaken op orde heeft en een verantwoord financieel beleid voert en keuzes maakt die goed zijn voor onze inwoners. Ook bij minder financiële middelen. Dat hebben we de mensen aan het Martinikerkhof ook in duidelijke bewoordingen gemeld. Door goed samen te werken met onze samenwerkingspartner Hoogezand-Sappemeer en het activeren van de Slochter samenleving kunnen we dat ook waarmaken. Daarvoor hebben we nog erg veel werk te verrichten. Die uitdaging gaan we aan. Voor de komende periode willen we iedereen die hierin een taak heeft wijsheid wensen. We doen dat in het besef dat we in alles afhankelijk zijn van Gods zegen. “Alleen de zegen van de HEER maakt rijk, zwoegen voegt daar niets aan toe.” Prediker 10:22