Gezonde samenleving

Waar staat de ChristenUnie voor?

Wij gaan voor een gezonde samenleving, die oog en zorg heeft voor mensen in kwetsbare situaties. Mensen dragen verantwoordelijkheid voor elkaar, in gezinsverband, in families en in de buurt. Het gezin is de hoeksteen van de samenleving en informele netwerken zijn het cement van de samenleving. Vroeger werd dit burgerschap genoemd.

Op het gebied van zorg liggen er de komende jaren enorme uitdagingen voor gemeenten. De taken op het gebied van zorg worden vergroot. Dit zal veel gaan vragen van de lokale overheid, maar ook van de lokale samenleving. 

2.1. Samen zorgen

Decentralisaties en transities

Op het gebied van zorg en welzijn verandert er de komende jaren erg veel, zowel voor de gemeente als ook voor burgers en organisaties. Veel zorgtaken die voorheen via het Rijk of de provincie werden geregeld, komen nu onder verantwoordelijkheid van de gemeente, meestal gecombineerd met een fikse bezuiniging vanuit het Rijk op de bijbehorende budgetten. Burgers worden geconfronteerd met het feit dat zij niet meer automatisch recht hebben op voorzieningen, maar dat vooral gekeken wordt wat men zelf kan, al dan niet met behulp van het eigen netwerk. De ChristenUnie zal kritisch zijn op de manier waarop  deze transformatie van overheidszorg naar meer zelfredzaamheid en samen-redzaamheid plaatsvindt. Het moet wel een werkbaar zijn met een goede balans tussen zelf- en samenredzaamheid in combinatie met zorg vanuit organisaties.

Wij ondersteunen de gedachte dat niet alles door de overheid geregeld kan en moet worden. Zorg moet dichter bij de mensen, informeler, meer samenhangend en met meer maatwerk. 

Jeugdzorg

In de komende periode worden taken op het gebied van jeugdzorg van de provincie min of meer stapsgewijs overgeheveld naar de gemeente. De voorbereiding daarop is in volle gang. Deze decentralisatie gaat gepaard met een forse bezuiniging op het oorspronkelijke budget. Er bestaat een gevaar dat de transitie zich vooral zal richten op het verschuiven van bestuurlijke verantwoordelijkheid, maar het moet om de inhoud gaan. De zorg moet dichter bij het kind en in betere samenhang met zijn/haar omgeving worden geregeld en uithuisplaatsingen moeten zoveel mogelijk worden voorkomen. De continuïteit van deze zorg moet gewaarborgd blijven en het aanbod moet vernieuwd en verbeterd worden.

Niet alle taken die naar de gemeente toekomen, kunnen lokaal worden georganiseerd. Dat betekent dat ook nu op regionaal (met Hoogezand-Sappemeer en Menterwolde) en voor bepaalde zaken op provinciaal en zelfs landelijk niveau wordt samengewerkt en dat we daarover blijvend afspraken met elkaar zullen moeten maken. De ChristenUnie ziet erop toe dat identiteitsgebonden jeugdzorg ook deel uitmaakt van het pallet van aanbieders waaruit gekozen kan worden. 

Waar gaat de ChristenUnie voor?

De gemeente Slochteren is met partner gemeenten Hoogezand-Sappemeer en Menterwolde bezig een visie te ontwikkelen over hoe ze wil aansluiten bij de behoeften en mogelijkheden van burgers en hoe ze daarin wil samenwerken met andere gemeenten, maatschappelijke organisaties, bedrijven en instellingen en burgers. De gemeente moet in die visie dus ook nadrukkelijk naar haar eigen rol kijken.

Eigen verantwoordelijkheid, eigen kracht

Essentie is dat de ChristenUnie inzet in op de eigen en gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers. De realiteit gebiedt te zeggen dat niet alles door eigen inzet en met behulp van vrijwilligers kan worden opgelost. De gemeente investeert daarom vooral in het versterken van de eigen kracht van mensen en hun sociale netwerk (familie, vrienden, buren etc.). Naast de taak van regisseur zal de gemeente zich ook een schild voor de zwakkeren moeten blijven tonen.

Vóór alles is inzet op preventie van groot belang. Voorkomen is beter dan genezen. Dit voorkomt niet alleen hoge kosten maar zeker ook onnodig leed voor alle betrokkenen. Elk mens is door God geschapen en te kostbaar om aan zijn of haar lot overgelaten te worden. 

We moeten ook eerlijk onder ogen zien dat onze samenleving niet altijd zo samenhangend en zorgzaam is als beleidsmakers graag zouden willen. Decennia van individualisering hebben de sociale cohesie in heel veel dorpen en buurten verzwakt. We moeten verder niet vergeten dat de samenleving heel ingewikkeld is geworden. Er mag geen tweedeling ontstaan tussen mensen die wel en die niet kunnen meekomen. Toegang tot zaken als administratieve ondersteuning, schuldhulpverlening, voedselbank en rechtsbijstand moet voor een ieder die dat nodig heeft binnen bereik blijven.

Wet Maarschappelijke Ondersteuning (WMO)

De ChristenUnie vindt het belangrijk dat een ondersteuningsvraag levensbreed wordt bekeken en dat daarbij ook de naaste omgeving van de hulpvrager in beeld wordt gebracht én betrokken wordt. Eén toegangspunt voor welzijn, zorg, opvoedondersteuning en waar mogelijk ook werk en inkomen is daarbij het ideaal.

De ChristenUnie benut de kracht van de samenleving en wil deze versterken. De ChristenUnie zet in op het ondersteunen van mantelzorgers en het versterken van informele (wijk)netwerken. Professionals ondersteunen vrijwilligers in plaats van andersom. Wij pleiten daarom voor een ruim budget voor mantelzorgondersteuning.

Juist in deze tijd liggen er ook voor kerken enorme kansen om zichtbaar te zijn in de samenleving, buiten de kerkmuren. De ChristenUnie gaat hierover graag het gesprek aan.

De aangekondigde bezuinigingen op de huishoudelijke hulp leiden er waarschijnlijk toe dat in minder situaties aanspraak gemaakt kan worden op deze voorzieningen.[1] Belangrijk is wel oog te houden voor de signalerende functie die deze voorziening heeft.

Zorg aan huis en dagbesteding

Steeds meer mensen met een zware zorgvraag moeten langer thuis blijven wonen. Dit betekent onder meer een grote focus op het geschikt maken van voldoende woningen voor ouderen en gehandicapten. De ChristenUnie vindt het belangrijk dat daarbij ook aandacht is voor het houden van sociale contacten en het tegengaan van vereenzaming. Synchroon met deze ontwikkeling zijn grote veranderingen gaande in de ouderenzorg. Dit gaat ook in Slochteren waarschijnlijk niet voorbij aan bijvoorbeeld ‘t Olderloug en het Ufkenshuis. Het is zaak hier als gemeente alert op te zijn. Alhoewel zorgorganisaties als Zonnehuisgroep, NOVO e.d. hierin de primaire verantwoordelijkheid hebben, is het belangrijk dat de gemeente initiatieven om de zorginfrastructuur te kunnen behouden waar verantwoord ruimtelijk faciliteert. Dit bijvoorbeeld om eventuele leegstaande ruimtes te kunnen (blijven) gebruiken voor woon- en zorgcombinaties en vrijwillige zorg. Dit uiteraard in zijn integraliteit en in samenhang met eventuele vergelijkbare initiatieven elders.

Eigen bijdrage en hergebruik

Om de ondersteuning in het sociale domein betaalbaar te houden, kan voor bepaalde voorzieningen een substantiële eigen bijdrage gevraagd worden.

De ChristenUnie wil hergebruik van hulpmiddelen stimuleren. Naast het financiële voordeel is dit ook belangrijk in het kader van duurzaamheid. Ook het delen van dure hulpmiddelen (bijvoorbeeld scootmobiel) hoort daarbij. Verspilling, dan wel inefficiënt gebruik, moet maximaal worden tegen gegaan. 

Versterken eerstelijns zorg

In het belang van het kind en om te voorkomen dat er onnodig wordt doorverwezen, zet de gemeente in op tijdige signalering en wordt het gebruik van laagdrempelige hulpverlening gestimuleerd. Daarvoor is nodig dat deze vormen van zorg dicht bij de mensen worden georganiseerd (wijk, school, consultatiebureaus). Het Centrum voor Jeugd en Gezin heeft hierin ook een belangrijke functie.

Versterken van de eigen kracht

De ChristenUnie vindt het belangrijk dat ouders zoveel mogelijk worden ondersteund, zonder dat alle hulp direct door anderen wordt overgenomen. Daarom wordt met behulp van het sociale netwerk eerst een plan van aanpak opgesteld, waarbij de eigen kracht van het gezin zoveel mogelijk wordt versterkt. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen dat kinderen uit huis worden geplaatst. Dat vraagt van de professional een meer coachende houding.

Centrum Jeugd en Gezin

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), dat een belangrijke rol speelt in de jeugdzorg, zal zich verder moeten ontwikkelen naar een netwerkorganisatie. Dit onder meer met een verbinding naar consultatiebureaus en scholen. Dat betekent dat naast de reeds bestaande taken als het signaleren van problemen bij kinderen en gezinnen, het geven van advies en voorlichting, het centrum ook de taak krijgt om tijdig door te verwijzen naar de juiste hulpverlening. Dat vraagt van het centrum een strakke aansturing onder regie van de gemeente, waarbij generalisten zoveel mogelijk de nodige zorg bieden en indien nodig, tijdig doorverwijzen naar de juiste tweedelijns zorg. Wij willen dat het CJG laagdrempelig en klantvriendelijk is. 

Ruimte voor zorg met eigen identiteit

De ChristenUnie hecht aan de keuzevrijheid van ouders en zorgvragers om zorg te verkrijgen die past bij hun situatie en levensovertuiging. De gemeente zal oog moeten hebben voor wensen die leven voor toegang tot zorg met een bepaalde gewenste identiteit. Waar mogelijk zullen deze wensen moeten worden gefaciliteerd.

Volksgezondheid

Voor het welzijn van burgers en om te voorkomen dat burgers uiteindelijk een beroep moeten doen op dure vormen van zorg, is het van belang dat de gemeenten een proactieve opstelling hebben als het gaat om het lokale gezondheidsbeleid. Daarom moet de gemeente samen met partnergemeenten (in het verband van de bestaande Gemeenschappelijke Regeling) zorgen voor de instandhouding van de GGD met deskundigen op het terrein van sociale geneeskunde, epidemiologie, sociale verpleegkunde, gezondheidsbevordering en gedragswetenschappen.

Verslavingen

Naast sportverenigingen kunnen ook kerken en andere maatschappelijke instellingen een rol spelen in bewustwording en het voorkomen van gezondheidsproblemen als gevolg van een ongezonde levensstijl. Zo moet er gekeken worden hoe alcoholgebruik in sportkantines, jeugdsozen teruggedrongen kan worden.

Bemoeizorg

De gemeentelijke gezondheidsdienst en de GGZ-instellingen (geestelijke gezondheidszorg) die lokaal actief zijn, werken nauw samen als het gaat om zorg voor die mensen die de stap naar de reguliere hulpverlening niet kunnen of willen maken, de zogenaamde zorgmijders.

Concrete voorstellen

  • De gemeente werkt aan laagdrempelige, eenduidige loketten voor zoveel mogelijk vormen van zorg. Ondersteuning van gezinnen en jeugd (CJG), maar ook ouderen blijft essentieel.
  • Er is speciaal beleid en ondersteuning voor mantelzorgers en vrijwilligers. Daarbij moet gedacht aan uitbouw van de huidige vacaturebank vrijwilligerswerk en het koppelen van (oudere) vrijwilligers aan professionele organisaties. Initiatieven om de vraag- en vrijwillige aanbodkant[2] effectief bij elkaar te brengen worden ondersteund. Hierbij is inzet van internet een voor de hand liggende oplossingsrichting.
  • De gemeente investeert in contacten en samenwerking met kerken.
  • De gemeente  maakt effectief gebruik van de oren en ogen, kennis en kunde van professionals voor het signaleren van ondersteuningsbehoeften en stemt haar beleid hierop af.
  • De gemeente werkt samen met woningcorporaties als SWS en Lefier en zorgorganisaties als Zonnehuisgroep om voldoende woningen geschikt te maken voor het zo lang mogelijk thuis wonen van ouderen en gehandicapten. De huidige instellingen Ufkenshuis en ‘t Olderloug zijn hierbij belangrijke voorzieningen. De veranderende wetgeving heeft effecten op deze instellingen. Vroegtijdige samenwerking kan voorkomen dat deze goede zorginfrastructuur verloren gaat. Ingezet moet worden dat deze instellingen  gebouwelijk geschikt blijven voor wonen met zorg.
  • De gemeente onderzoekt de mogelijkheden voor hergebruik en delen van (dure) hulpmiddelen.
  • De gemeente heeft een goed systeem voor het inschakelen van 'eigen kracht conferenties'.
  • Alcoholgebruik in sportkantines en andere gelegenheden wordt teruggedrongen. Bij gemeentelijke recepties e.d. wordt geen alcohol meer geschonken.
  • Ingezet moet worden dat happy hours in de horeca en reclamestunts voor alcoholische dranken door supermarkten bijvoorbeeld via convenanten aan banden wordt gelegd.

[1] Het eind april 2013 afgesloten zorgakkoord betekent dat niet 25 procent maar 60 procent van het budget voor de huishoudelijke hulp overeind blijft. Hoe dit uiteindelijk in wetgeving wordt omgezet en welke gevolgen dat voor gemeenten heeft, is op het moment van schrijven van dit verkiezingsprogramma nog onduidelijk.

[2] Gedoeld wordt op een digitale sociale marktplaats met vraag en aanbod. Goede voorbeelden als buurtbox (zie: www.buurtbox.nl) zijn reeds beschikbaar.